ಭೂಕಂಪದ ತೀವ್ರತೆ ಅಳೆಯುವ ‘ರಿಕ್ಟರ್ ಮಾಪಕ’ ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ ? ಇಲ್ಲಿದೆ ಫುಲ್‌ ಡಿಟೇಲ್ಸ್‌

ಹೊಸ ವರ್ಷದ ಮೊದಲ ದಿನವೇ ಪ್ರಬಲ ಭೂಕಂಪಕ್ಕೆ ಜಪಾನ್‌ ತತ್ತರಿಸಿದೆ. ಭೂಕಂಪದ ತೀವ್ರತೆ ರಿಕ್ಟರ್‌ ಮಾಪಕದಲ್ಲಿ 7.6 ರಷ್ಟಿತ್ತು. ಭೂಮಿ ನಡುಗಿದ ರಭಸಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯಾಗಿದೆ. ಭೂಕಂಪದ ತೀವ್ರತೆ ಅಳೆಯುವ ರಿಕ್ಟರ್ ಮಾಪಕದ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕರಿಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ.

ರಿಕ್ಟರ್ ಮಾಪಕವು ಭೂಕಂಪಗಳ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುವ ಗಣಿತದ ಮಾಪಕವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು 1935 ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ರಿಕ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಬೆನೊ ಗುಟೆನ್‌ಬರ್ಗ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ರಿಕ್ಟರ್ ಮಾಪಕವು 0 ರಿಂದ 9 ರವರೆಗಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 0 ಕನಿಷ್ಠ ತೀವ್ರತೆಯಾದ್ರೆ, 9 ಗರಿಷ್ಠ ತೀವ್ರತೆ. ಪ್ರತಿ ಅಂಕೆಯು ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು 10 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

ರಿಕ್ಟರ್ ಮಾಪಕವು ಭೂಕಂಪದ ಅಲೆಗಳ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಭೂಕಂಪದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಿನಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತದೆ. ಭೂಕಂಪದ ಅಲೆಗಳು ಭೂಮಿಯ ಮೂಲಕ ಚಲಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅಲುಗಾಡಿಸುತ್ತವೆ. ರಿಕ್ಟರ್ ಮಾಪಕವು ಸೀಸ್ಮೋಗ್ರಾಫ್ ಎಂಬ ಉಪಕರಣವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಭೂಕಂಪದ ಅಲೆಗಳ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತದೆ.

ಭೂಕಂಪಗಳ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅಳೆಯಲು ರಿಕ್ಟರ್ ಮಾಪಕವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ  ಭೂಕಂಪದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಅಳೆಯಲು ರಿಕ್ಟರ್ ಮಾಪಕವು ನಿಖರವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಗತಿ. ಭೂಕಂಪದ ಪ್ರಭಾವವು ಭೂಕಂಪದ ತೀವ್ರತೆಯ ಹೊರತಾಗಿ ಅನೇಕ ಇತರ ಅಂಶಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅಧಿಕೇಂದ್ರ, ಭೂಕಂಪದ ಆಳ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಮೈಯಿಂದ ಭೂಕಂಪದ ದೂರ. ಭೂಕಂಪಗಳನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಭೂಕಂಪ ಸಂಬಂಧಿತ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ರಿಕ್ಟರ್ ಮಾಪಕವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.