ಮಹಾನವಮಿಯಂದು ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಮಹತ್ವವಿದೆ. ದಸರಾ ಮುಗಿದು ಹೋಯಿತು. ದೇಶದ ಒಂದೊಂದು ಕಡೆ ಒಂದೊಂದು ರೀತಿ ಆಚರಣೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಐದು ದಿನಗಳ ಉತ್ಸವದ ಕೊನೆಯ ದಿನ ಮಹಾನವಮಿ. ನವಮಿ ನಂತರ, ಮಾ ದುರ್ಗಾ ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಕೈಲಾಸಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತಾಳೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಮತ್ತು ಮತ್ತೆ ಕಾಯುವಿಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ವರ್ಷ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.
ಇದಲ್ಲದೆ, ಮಹಾನವಮಿಯ ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ವೈಭವೋಪೇತ ದೊಡ್ಡ ಹಬ್ಬ ಮತ್ತು ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯ. ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯವು ದುರ್ಗಾ ಪೂಜೆಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಮಹಾನವಮಿಯ ಸಂಜೆ ಪ್ರತಿ ಪೂಜಾ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಣ್ಣಿನ ಮಡಕೆಯಲ್ಲಿ ತೆಂಗಿನ ಸಿಪ್ಪೆ ಮತ್ತು ಧೂಪ ಸುಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಬಂಗಾಳಿ ಹಾಡಿಗೆ ತಾಳಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕುಣಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಸಪ್ತಮಿಯಿಂದ ನವಮಿಯವರೆಗೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಮಹಾನವಮಿಯ ಸಂಜೆ ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯದ ಉತ್ಸಾಹ ಅರಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದುರ್ಗಾ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಧುನುಚಿ ಕುಣಿತ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಇಂದು ಕೂಡ ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯವು ಬೋನೆಡಿ ಬರಿ, ರಾಜಬರಿ ಮತ್ತು ಬರಿರ್ ಪೂಜೆಗಳಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.
ದೇವಿಯ ಮುಂದೆ ಜನರು ಧಕ್ ಮತ್ತು ಹಿತ್ತಾಳೆ ಘಂಟೆಗಳ ತಾಳಕ್ಕೆ ಬಿಲ್ಲುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡಿದರೆ, ಕೆಲವರು ತಮ್ಮ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಮಡಕೆಯನ್ನು ಕಚ್ಚಿಕೊಂಡು ನೃತ್ಯವನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಹಲವೆಡೆ ಈ ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯ ಸ್ಪರ್ಧೆಯೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.
ದುರ್ಗಾಪೂಜೆಯ ವೇಳೆ ಈ ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಮಹತ್ವವಿದೆ. ಮಹಾನವಮಿ ದಿನ ದುರ್ಗಾ ದೇವಿ ಮತ್ತು ಮಹಿಷಾಸುರ ನಡುವಿನ ಯುದ್ಧದ ಕೊನೆಯ ದಿನವಾಗಿದೆ. ನಂತರ, ಹತ್ತನೇ ದಿನ, ಮಹಿಷಾಸುರನು ದುರ್ಗಾದೇವಿಯಿಂದ ಸೋಲಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ. ನವಮಿಯು ಶುಭ ಮತ್ತು ದುಷ್ಟರ ನಡುವಿನ ಸುದೀರ್ಘ ಯುದ್ಧದ ಕೊನೆಯ ದಿನವಾಗಿದೆ ಎಂಬಿಕೆ ಇದ್ದು ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ದುರ್ಗಾಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಾನವಮಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಗೆ ಸರ್ಮಪಿತವಾಗಿದೆ. ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯು ಸ್ವತಃ ತನ್ನೊಳಗೆ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹರಿಸಲು ಧುನುಚಿಯೊಂದಿಗೆ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ. ದೇವತೆಗಳು ಮಾ ದುರ್ಗೆಯನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸಿದಾಗ, ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಈ ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿದಳು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಇಂದಿಗೂ ಮಹಾನವಮಿಯ ಸಂಜೆ ಧುನುಚಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.