ನವದೆಹಲಿ: ಕೇಂದ್ರ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವೆ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರು ಫೆಬ್ರವರಿ 1 ರಂದು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 11 ಗಂಟೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ 2025 ಅನ್ನು ಮಂಡಿಸಲಿದ್ದಾರೆ.
ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ನೇತೃತ್ವದ ಎನ್ಡಿಎ ಸರ್ಕಾರ ಮೂರನೇ ಬಾರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ನಂತರ ಇದು ಎರಡನೇ ಬಜೆಟ್ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಈ ವರ್ಷದ ಬಜೆಟ್ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ನಿರ್ಣಾಯಕ ದೆಹಲಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ, ಬಜೆಟ್ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಬಜೆಟ್ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ನೋಡೋಣ.
ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಬಗ್ಗೆ ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ಸಂಗತಿಗಳು
1) ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಯಾರು ಮಂಡಿಸಿದರು?
1947 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದ ನಂತರ, ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಆರ್.ಕೆ.ಷಣ್ಮುಖಂ ಚೆಟ್ಟಿ ಫೆಬ್ರವರಿ 28, 1948 ರಂದು ಮೊದಲ ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದರು. ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು, ನವೆಂಬರ್ 26, 1947 ರಂದು, ಹೊಸದಾಗಿ ಸ್ವತಂತ್ರಗೊಂಡ ದೇಶದ ಹಣಕಾಸುಗಳನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮಧ್ಯಂತರ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು.
2) ಯಾವ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ?
ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ. 1958ರಲ್ಲಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು, 1970ರಲ್ಲಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು 1987ರಲ್ಲಿ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಈ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.
3) ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದವರು ಯಾರು?
ಭಾರತದ ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಒಟ್ಟು 10 ಬಜೆಟ್ಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಪಿ.ಚಿದಂಬರಂ ಅವರು 9 ಬಜೆಟ್ಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಣಬ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಮತ್ತು ಯಶವಂತ್ ಸಿನ್ಹಾ ತಲಾ 8 ಬಜೆಟ್ ಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ 6 ಬಜೆಟ್ ಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದರು.
4) ಅತಿ ಉದ್ದದ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದವರು ಯಾರು?
2020 ರಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವೆ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರು ಅತಿ ದೀರ್ಘ ಬಜೆಟ್ ಭಾಷಣ ಮಾಡಿದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಭಾಷಣದ ಉದ್ದ 2 ಗಂಟೆ 42 ನಿಮಿಷಗಳು. ಅವರು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಪೂರ್ಣಾವಧಿಯ ಮಹಿಳಾ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
5) ಬಜೆಟ್ ಸಮಯ ಬದಲಾವಣೆ
ಇದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಸಂಜೆ 5 ಗಂಟೆಗೆ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಂಸತ್ತಿನ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾದ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿತ್ತು. 1999 ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಯಶವಂತ್ ಸಿನ್ಹಾ ಅವರು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 11 ಗಂಟೆಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದರು. 2000ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಯಶವಂತ್ ಸಿನ್ಹಾ ಮಂಡಿಸಿದ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಐಟಿ ವಲಯವನ್ನು ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪಥದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ‘ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಬಜೆಟ್’ ಎಂದು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲಾಯಿತು.
6) ಹಲ್ವಾ ಸಮಾರಂಭ
ಹಲ್ವಾ ಸಮಾರಂಭವು ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್’ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆಗೆ ಒಂದು ವಾರ ಮೊದಲು ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಬಜೆಟ್ನ ಮುದ್ರಣ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಪ್ರಾರಂಭವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಸಮಾರಂಭ ಮುಗಿದ ನಂತರ, ಗೌಪ್ಯತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಲಾಕ್-ಇನ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಪಂಚದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ತುರ್ತು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕುಟುಂಬವು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು