ಅಜರ್ಬೈಜಾನ್: ಮುಸ್ಲಿಂ ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತ ದೇಶ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಸ್ಪಿಯನ್ ಸಮುದ್ರದ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದಿನ ಸೋವಿಯತ್ ರಾಷ್ಟ್ರವಾದ ಅಜರ್ಬೈಜಾನ್ನ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ʼಶ್ರೀ ಗಣೇಶಾಯ ನಮಃʼ ಎಂಬ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಕೆತ್ತಿರುವುದು ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದಿದೆ ! ಬಾಕುವಿನ ಅಟೆಶ್ಗಾಹ್, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಾಕುವಿನ ಫೈರ್ ಟೆಂಪಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಈ ಕೆತ್ತನೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.
ಇದು ಅಜೆರ್ಬೈಜಾನ್ನ ಸುರಾಖಾನಿ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿರುವ ಕೋಟೆಯಂತಹ ಧಾರ್ಮಿಕ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸಿಖ್ಖರು, ಹಿಂದೂಗಳು ಮತ್ತು ಝೋರಾಸ್ಟ್ರಿಯನ್ನರು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಪುರಾವೆಗಳು ಈಗ ಸಿಕ್ಕಿವೆ. ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ಮಂತ್ರದಂತೆಯೇ, ಸ್ಮಾರಕದ ಸುತ್ತಲೂ ಇನ್ನೂ ಐದು ಅಂತಹ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಅಟೆಸ್ಘಾನ್ ಅನ್ನು 1970 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಯಿತು.
ಅಗ್ನಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದ್ವಾರದಲ್ಲೂ ಸಂಸ್ಕೃತ ಅಥವಾ ಪಂಜಾಬಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಸನಗಳಿವೆ. ಇತಿಹಾಸದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಅವಶೇಷವು 1600 ರ ದಶಕದ ಹಿಂದಿನ ಭಾರತೀಯ ಉಪ-ಖಂಡ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್ ನಡುವಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿನಿಮಯದ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿದೆ.
16 ಮತ್ತು 17 ನೇ ಶತಮಾನಗಳ ನಡುವೆ, ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಮತ್ತು ಯಾತ್ರಿಕರು ಪವಿತ್ರ ಜ್ವಾಲೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ಅತೇಶ್ಗಾವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅವರು ಜ್ವಾಲೆಯನ್ನು ಭಗವತಿ ದೇವಿಯ ರೂಪವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರು. ಎರಡು ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಭಗವಾನ್ ಗಣೇಶ ಮತ್ತು ದೇವತೆ ಜ್ವಾಲಾ ಜಿಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರೆ, ಇನ್ನೊಂದು ಶಿವನಿಗೆ ಆವಾಹನೆಯಾಗಿದೆ. ಶಿವನನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ಶಾಸನವು ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ವಸ್ತಿಕದ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.