BIG BREAKING: ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ, ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ವರಿಷ್ಠ ‘ನೇತಾಜಿ’ ಮುಲಾಯಂ ಸಿಂಗ್ ಯಾದವ್ ನಿಧನ

ನವದೆಹಲಿ: ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಮುಲಾಯಂ ಸಿಂಗ್ ಯಾದವ್ ಅವರು ಸೋಮವಾರ(ಅ.10) ಬೆಳಗ್ಗೆ 8:30ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಗುರುಗ್ರಾಮದ ಮೇದಾಂತ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.

ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಕಾರಣ ಆ.22ರಂದು ಮೇದಾಂತ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ದಾಖಲಾಗಿದ್ದ ಅವರನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1 ರ ರಾತ್ರಿ ಐಸಿಯುಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮೇದಾಂತ್ ವೈದ್ಯರ ಸಮಿತಿ ಮುಲಾಯಂ ಸಿಂಗ್ ಯಾದವ್ ಅವರಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು. ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಫಲಿಸದೇ ಅವರು ನಿಧನರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಮುಲಾಯಂ ಸಿಂಗ್ ಯಾದವ್(ಜನನ 22 ನವೆಂಬರ್ 1939) ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಸ್ಥಾಪಕ-ಪೋಷಕ. ಅವರು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಮೂರು ಬಾರಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಬಹುಕಾಲದ ಸಂಸದರಾಗಿದ್ದ ಅವರು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮೈನ್‌ಪುರಿ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಹಿಂದೆ ಅಜಂಗಢ್ ಮತ್ತು ಸಂಭಾಲ್ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಂದ ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯರಾಗಿಯೂ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಅವರನ್ನು ನೇತಾಜಿ (ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ನಾಯಕ ಎಂದರ್ಥ) ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಆರಂಭಿಕ ರಾಜಕೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ

ರಾಮ್ ಮನೋಹರ್ ಲೋಹಿಯಾ ಮತ್ತು ರಾಜ್ ನಾರಾಯಣ್ ರಂತಹ ನಾಯಕರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದ ಮುಲಾಯಂ ಸಿಂಗ್ ಯಾದವ್ ಅವರು 1967 ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಮುಲಾಯಂ ಸಿಂಗ್ ಯಾದವ್ 10 ಬಾರಿ ಶಾಸಕರಾಗಿ ಮತ್ತು 7 ಬಾರಿ ಲೋಕಸಭೆ ಸಂಸದರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.

1975 ರಲ್ಲಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾದವ್ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು 19 ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಕಸ್ಟಡಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು ಮೊದಲು 1977 ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾದರು. ನಂತರ 1980 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಲೋಕದಳದ(ಜನತಾ ಪಕ್ಷ) ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು, ಅದು ನಂತರ ಜನತಾ ದಳದ(ಜನತಾ ಪಕ್ಷ) ಭಾಗವಾಯಿತು. 1982 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ತಿನಲ್ಲಿ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು ಮತ್ತು 1985 ರವರೆಗೆ ಆ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದರು. ಲೋಕದಳ ಪಕ್ಷವು ವಿಭಜನೆಯಾದಾಗ, ಯಾದವ್ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಮೋರ್ಚಾ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.

ಮೊದಲ ಅವಧಿ

ಯಾದವ್ ಮೊದಲು 1989 ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು. ನವೆಂಬರ್ 1990 ರಲ್ಲಿ V. P. ಸಿಂಗ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರದ ಪತನದ ನಂತರ, ಯಾದವ್ ಚಂದ್ರ ಶೇಖರ್ ಅವರ ಜನತಾ ದಳ(ಸಮಾಜವಾದಿ) ಪಕ್ಷವನ್ನು ಸೇರಿದರು. ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (INC) ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದರು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳ ನಂತರ INC ಏಪ್ರಿಲ್ 1991 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡಾಗ ಅವರ ಸರ್ಕಾರವು ಪತನವಾಯಿತು,

ಎರಡನೇ ಅವಧಿ

1992 ರಲ್ಲಿ ಯಾದವ್ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷವನ್ನು(ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ) ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. 1993 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ನವೆಂಬರ್ 1993 ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿರುವ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಗೆ ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷದೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ ಮತ್ತು ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷದ ಮೈತ್ರಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ತರುವುದನ್ನು ತಡೆಯಿತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಜನತಾದಳದ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಯಾದವ್ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು.

ಮೂರನೇ ಅವಧಿ

2002 ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೋತ್ತರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ನಂತರ ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ ಮತ್ತು ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷವು ದಲಿತ ನಾಯಕಿ ಮಾಯಾವತಿಯವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು, ಅವರು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಯಾದವರ ಮಹಾನ್ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. 25 ಆಗಸ್ಟ್ 2003 ರಂದು ಬಿಜೆಪಿಯು ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಹೊರಬಂದಿತು. ಬಹುಜನ ಸಮಾಜ ಪಕ್ಷದ ಸಾಕಷ್ಟು ಬಂಡಾಯ ಶಾಸಕರು, ಸ್ವತಂತ್ರರು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಪಕ್ಷಗಳ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಯಾದವ್‌ಗೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದರು ಅವರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2003 ರಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಬಾರಿಗೆ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು.

ಯಾದವ್ ಅವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದಾಗಲೂ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಆರು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯನಾಗುವ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಅವರು ಜನವರಿ 2004 ರಲ್ಲಿ ಗುನ್ನೌರ್ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ವಿಧಾನಸಭಾ ಉಪಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು. ಯಾದವ್ ಅವರು ದಾಖಲೆಯ ಅಂತರದಿಂದ ಗೆದ್ದರು, ಸುಮಾರು 94 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಮತಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು.

ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುವ ಭರವಸೆಯೊಂದಿಗೆ, ಯಾದವ್ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ 2004 ರ ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮೈನ್‌ಪುರಿಯಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು. ಅವರು ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗೆದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷವು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಪಕ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷವು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷಗಳ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಬಹುಮತವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಯಾದವ್ ಅವರು ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ, ಯಾದವ್ ಅವರು ಲೋಕಸಭೆಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. 2007 ರ ಚುನಾವಣೆಯವರೆಗೆ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದರು.

1996 ರಲ್ಲಿ, ಯಾದವ್ ಅವರು ಮೈನ್‌ಪುರಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಹನ್ನೊಂದನೇ ಲೋಕಸಭೆಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಆ ವರ್ಷ ರಚನೆಯಾದ ಯುನೈಟೆಡ್ ಫ್ರಂಟ್ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ, ಅವರ ಪಕ್ಷವು ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು. ಭಾರತದ ರಕ್ಷಣಾ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ  ಮುಲಾಯಂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಅವರು 1999 ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಭಾಲ್ ಮತ್ತು ಕನ್ನೌಜ್ ಎಂಬ ಎರಡು ಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಎರಡರಿಂದಲೂ ಗೆದ್ದರು. ಉಪಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಗ ಅಖಿಲೇಶ್‌ಗಾಗಿ ಕನ್ನೌಜ್ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ನಂತರ ಪುತ್ರನಿಗೆ ಪಕ್ಷದ ಸಾರಥ್ಯ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಅಖಿಲೇಶ್ ಕೂಡ ಭಾರಿ ಬಹುಮತದೊಂದಿಗೆ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ತಂದು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅಖಿಲೇಶ್ 2012 ರಿಂದ 2017 ರವರೆಗೆ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು.

ಮುಲಾಯಾಂ ಯಾದವ್ ಅವರ ಮೊದಲ ಪತ್ನಿ ಮಾಲತಿ ದೇವಿ. 1990 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಮಾಲ್ತಿ ದೇವಿ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದಾಗ ಮುಲಾಯಂ ಸಾಧನಾ ಗುಪ್ತಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಫೆಬ್ರವರಿ 2007 ರವರೆಗೂ ಗುಪ್ತಾ ಅವರು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಚಿತರಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಈ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಸಾಧನಾ ಗುಪ್ತಾ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಮದುವೆಯಿಂದ ಪ್ರತೀಕ್ ಯಾದವ್(ಜನನ 1988) ಎಂಬ ಮಗನನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಪ್ರತೀಕ್ ಅವರ ಪತ್ನಿ ಅಪರ್ಣಾ ಬಿಶ್ತ್ ಯಾದವ್(ಜನನ 1990) 2022 ರಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಸೇರಿದರು. ಸಾಧನಾ ಗುಪ್ತಾ ಅವರು ಅಲ್ಪಕಾಲದ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ನಂತರ ಜುಲೈ 2022 ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.