ಇದು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾ: ವರ್ಷಕ್ಕೆ 400 ಕೋಟಿ ರೂ. ಆದಾಯ !

ಭಾರತದ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಲ್ಲಿನ ಟೋಲ್ ಶುಲ್ಕಗಳು ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ತಲೆನೋವು. ಆದರೆ, ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯ ಗಳಿಸುವ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾ ಯಾವುದು ಎಂದು ನಿಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆಯೇ ? ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಗುಜರಾತ್‌ನ ಭರ್ತಾನ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿರುವ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾ ದೇಶದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ದುಬಾರಿ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ 48ರ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುವ ಈ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾ, ರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜಧಾನಿ ದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಮುಂಬೈಯನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯ ಗಳಿಸುವ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾ ಆಗಿದೆ. ಕಳೆದ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಸರಾಸರಿ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಸುಮಾರು 400 ಕೋಟಿ ರೂ. ಆದಾಯ ಗಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಕಳೆದ 5 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಜನನಿಬಿಡ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ಭಾರಿ ಟೋಲ್ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡಿವೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಳಕೆದಾರ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ 10 ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾಗಳು ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತವೆ. ಈ ಪ್ರಮುಖ ಟೋಲ್ ಪಾಯಿಂಟ್‌ಗಳು ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಟ್ರಂಕ್ ರಸ್ತೆ, ದೆಹಲಿ-ಮುಂಬೈ ಹೆದ್ದಾರಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಭಾರತದ ಕೆಲವು ನಿರ್ಣಾಯಕ ರಸ್ತೆ ಕಾರಿಡಾರ್‌ಗಳಲ್ಲಿವೆ. ಸರ್ಕಾರಿ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾಗಳು 2019-20 ರಿಂದ 2023-24 ರವರೆಗೆ 13,988 ಕೋಟಿ ರೂ. ಸಂಗ್ರಹಿಸಿವೆ.

ಮಾರ್ಚ್ 20 ರಂದು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಚಿವಾಲಯ (MoRTH) ಮಂಡಿಸಿದ ಅಧಿಕೃತ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಗುಜರಾತ್‌ನ ಭರ್ತಾನ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ 48 (NH-48) ರ ವಡೋದರಾ-ಭರೂಚ್ ಸ್ಟ್ರೆಚ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಭರ್ತಾನ, ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 2,043.81 ಕೋಟಿ ರೂ. ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದೆ. 2023-24 ರಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ದಾಖಲೆಯ 472.65 ಕೋಟಿ ರೂ. ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರಿ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ 1,063 ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ 14 ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾಗಳು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 200 ಕೋಟಿ ರೂ. ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಗಳಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ದೇಶದ 1.5 ಲಕ್ಷ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಎನ್‌ಎಚ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ನ ಸುಮಾರು 45,000 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಟೋಲ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಭಾರತದ ಉತ್ತರ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿ ಬಂದರುಗಳಿಗೆ ಎನ್‌ಎಚ್-48 ಮೂಲಕ ಸಾಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯ ಗಳಿಸುವ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾ ಕೂಡ ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಶಾಜಹಾನ್‌ಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಎನ್‌ಎಚ್-48 ರ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 378 ಕೋಟಿ ರೂ. ಆದಾಯ ಗಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಆದಾಯ ಹೆಚ್ಚಳ ಹೇಗೆ ?

ಕಳೆದ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರ ಹಲವಾರು ಹೊಸ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. ಫಾಸ್ಟ್‌ಟ್ಯಾಗ್ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಟೋಲ್ ವಂಚನೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಟೋಲ್ ಸಂಗ್ರಹದಿಂದ ಆದಾಯವು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷ 2019-20 ರಲ್ಲಿ, ಟೋಲ್ ಆದಾಯವು 27,504 ಕೋಟಿ ರೂ. ಆಗಿತ್ತು. ಕಳೆದ ವರ್ಷ, ಈ ಆದಾಯವು 55,882 ಕೋಟಿ ರೂ. ಗೆ ಏರಿತು.

ಸರ್ಕಾರಿ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಕಳೆದ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಜನರು 1.9 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ. ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಟೋಲ್‌ಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಮೊತ್ತವು ಹೆದ್ದಾರಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಮೀಸಲಿಟ್ಟ ಬಜೆಟ್‌ನ ಐದನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕನಿಷ್ಠ ಎರಡು ಮತ್ತು ಒಂದೂವರೆ ಲೇನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಟೋಲ್‌ಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಾಯವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಟೋಲ್‌ಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾದ ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶವು 97 ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾಗಳು ಕಳೆದ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 22,914 ಕೋಟಿ ರೂ. ಗಳ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯವನ್ನು ಗಳಿಸಿವೆ. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ರಾಜಸ್ಥಾನವು ಒಟ್ಟು 156 ರೊಂದಿಗೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಟೋಲ್ ಪ್ಲಾಜಾಗಳು 20,308 ಕೋಟಿ ರೂ. ಗಳಿಸಿವೆ.