ಭಾರತವನ್ನು ಸುಮಾರು 200 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿದ್ದ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ (East India Company) ಈಗ ಯಾರ ವಶದಲ್ಲಿದೆ ಎಂಬುದು ಹಲವರಿಗೆ ಕುತೂಹಲ ಮೂಡಿಸುವ ವಿಚಾರ. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದ ನಂತರ ಈ ವಿಶ್ವವನ್ನೇ ಆಳಿದ ವ್ಯಾಪಾರ ಕಂಪನಿಗೆ ಏನಾಯಿತು? ಅದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಾಲೀಕರು ಯಾರು? ಇಲ್ಲಿದೆ ಈ ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ವರ್ತಮಾನದ ಮಾಹಿತಿ.
ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ: ಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಹಿಡಿತ
ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯನ್ನು 1600ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 31 ರಂದು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಞಿಯ ವಿಶೇಷ ಸನ್ನದಿನೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಕಂಪನಿಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸನ್ನದು ಕಂಪನಿಗೆ ವಿಶ್ವದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು.
ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಕಂಪನಿಯು ಭಾರತೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರರೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಆದರೆ ಕ್ರಮೇಣ ತನ್ನ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. 1757ರ ಜೂನ್ 23 ರಂದು ನಡೆದ ಪ್ಲಾಸಿ ಕದನವು ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಇಡೀ ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಕಂಪನಿಯ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿತು.
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಏನಾಯಿತು?
ಪ್ಲಾಸಿ ಕದನದ ನಂತರ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಮಿಲಿಟರಿ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ವೇಗವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಾಧಿಸಿತು. ಆದರೆ, ಅದರ ದಮನಕಾರಿ ನೀತಿಗಳು ಸ್ಥಳೀಯರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದವು. ಇದು 1857ರ ಕ್ರಾಂತಿಗೆ, ಅಂದರೆ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.
1857ರ ಕ್ರಾಂತಿಯ ನಂತರ (ಇದನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರು ‘ಸಿಪಾಯಿ ದಂಗೆ’ ಎಂದು ಕರೆದರು), ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಞಿಯು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿ, ಭಾರತದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ರಾಣಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗಾಯಿಸಿತು. 1874ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಞಿಯು ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಗೆ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ ವಿಶೇಷ ಸನ್ನದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, 1947ರ ಆಗಸ್ಟ್ 15 ರಂದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.
ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಾಲೀಕರು ಯಾರು?
ಕಳೆದ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತವನ್ನು ಆಳಿದ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಾಲೀಕರು ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂಬುದು ವಿಪರ್ಯಾಸ. ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಉದ್ಯಮಿ ಸಂಜೀವ್ ಮೆಹ್ತಾ ಅವರು ಈಗ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
2000ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, “ದಿ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿ” ಎಂಬ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹೆಸರಿನ ಹೊಸ ಘಟಕವನ್ನು ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಗುಂಪು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಿತು. ಸಂಜೀವ್ ಮೆಹ್ತಾ ಕ್ರಮೇಣ ಈ ಹೊಸ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು ಮತ್ತು 2005ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಅದರ ಏಕೈಕ ಮಾಲೀಕರಾದರು.
ಪ್ರಸ್ತುತ, ಸಂಜೀವ್ ಮೆಹ್ತಾ ಅವರು ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಸಿಇಒ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಕಂಪನಿಯು ಈಗ ಐಷಾರಾಮಿ ಸರಕುಗಳ ವಲಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಉಡುಗೊರೆ ಹ್ಯಾಂಪರ್‌ಗಳು, ಐಷಾರಾಮಿ ಚಹಾ, ಕಾಫಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳು, ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಪಾನೀಯಗಳು ಹಾಗೂ ಐಷಾರಾಮಿ ಗೃಹೋಪಯೋಗಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಐಷಾರಾಮಿ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್‌ಗೆ ಈ ಪರಿವರ್ತನೆಯು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ತಿರುವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಈಗ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನೇ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದ್ದ ಕಂಪನಿಯ ಚುಕ್ಕಾಣಿ ಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ.
Loading ...
