ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 10 ರಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಂಚೆ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆ ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಜನರು ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಭಾರತ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯನ್ನು 1854 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಲಾರ್ಡ್ ಡಾಲ್ಹೌಸಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಸಂವಹನ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಅಂಚೆ ಜಾಲವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಕೇಂದ್ರ ಸಂವಹನ ಸಚಿವರಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ(ಬಿಜೆಪಿ) ನಾಯಕ ಜ್ಯೋತಿರಾದಿತ್ಯ ಸಿಂಧಿಯಾ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಒಂಬತ್ತು ಅಂಚೆ ವಲಯಗಳು ಯಾವುವು?
ಇಂಡಿಯಾ ಪೋಸ್ಟ್ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಅಂಚೆ ಜಾಲವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಒಂಬತ್ತು ಅಂಚೆ ವಲಯಗಳಿವೆ. ಅವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:
ವಲಯ 1: ದೆಹಲಿ, ಹರಿಯಾಣ, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಪಂಜಾಬ್ ಮತ್ತು ಚಂಡೀಗಢ.
ವಲಯ 2: ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಖಂಡ.
ವಲಯ 3: ಗುಜರಾತ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಮತ್ತು ದಾದ್ರಾ ಮತ್ತು ನಗರ ಹವೇಲಿ, ಮತ್ತು ದಮನ್ ಮತ್ತು ಡಿಯು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು.
ವಲಯ 4: ಛತ್ತೀಸ್ಗಢ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಗೋವಾ.
ವಲಯ 5: ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣ.
ವಲಯ 6: ಕೇರಳ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಪುದುಚೇರಿ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ.
ವಲಯ 7: ಅಸ್ಸಾಂ, ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಮಣಿಪುರ, ಮೇಘಾಲಯ, ಮಿಜೋರಾಂ, ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್, ಒಡಿಶಾ, ಸಿಕ್ಕಿಂ, ತ್ರಿಪುರ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್ ದ್ವೀಪಗಳ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ.
ವಲಯ 8: ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಖಂಡ್.
ವಲಯ 9: ಸೇನಾ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿ (APO) ಮತ್ತು ಕ್ಷೇತ್ರ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿ (FPO).
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಅಂಚೆ ಸರ್ಕಲ್ ಗಳಿವೆ?
ಭಾರತದಲ್ಲಿ, 23 ಅಂಚೆ ಸರ್ಕಲ್ ಗಳಿವೆ. ಅವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:
ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ
ಅಸ್ಸಾಂ
ಬಿಹಾರ
ಛತ್ತೀಸ್ಗಢ
ದೆಹಲಿ
ಗುಜರಾತ್ (ದಾದ್ರಾ ಮತ್ತು ನಗರ ಹವೇಲಿ ಮತ್ತು ದಮನ್ ಮತ್ತು ಡಿಯು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಸೇರಿದಂತೆ)
ಹರಿಯಾಣ
ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ
ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ (ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಲಡಾಖ್ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಸೇರಿದಂತೆ)
ಜಾರ್ಖಂಡ್
ಕರ್ನಾಟಕ
ಕೇರಳ (ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಸೇರಿದಂತೆ)
ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ
ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ (ಗೋವಾ ಸೇರಿದಂತೆ)
ಈಶಾನ್ಯ (ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಮಣಿಪುರ, ಮೇಘಾಲಯ, ತ್ರಿಪುರ, ಮಿಜೋರಾಂ ಮತ್ತು ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ ಸೇರಿದಂತೆ)
ಒಡಿಶಾ
ಪಂಜಾಬ್ (ಚಂಡೀಗಢ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಸೇರಿದಂತೆ)
ರಾಜಸ್ಥಾನ
ತಮಿಳುನಾಡು (ಪುದುಚೇರಿ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಸೇರಿದಂತೆ)
ತೆಲಂಗಾಣ
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ
ಉತ್ತರಾಖಂಡ
ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ (ಸಿಕ್ಕಿಂ ಮತ್ತು ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್ ದ್ವೀಪಗಳ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಸೇರಿದಂತೆ)
ಆರು-ಅಂಕಿಯ ಪಿನ್ ಕೋಡ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೇಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ?
ಆರು-ಅಂಕಿಯ ಪಿನ್ ಕೋಡ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು 1972 ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮ್ ಭಿಕಾಜಿ ವೆಲಂಕರ್ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಭಾರತ ಅಂಚೆಯ ಬೆನ್ನೆಲುಬು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪಿನ್ ಕೋಡ್ ಅಥವಾ ಏರಿಯಾ ಕೋಡ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಇದು, ಮೇಲ್ ವಿಂಗಡಣೆಯನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ವಿತರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆರು ಅಂಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದಕ್ಕೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅರ್ಥವಿದೆ.
ಮೊದಲ ಅಂಕೆಯು ಅಂಚೆ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ, ಒಂಬತ್ತು ಅಂಚೆ ವಲಯಗಳಿವೆ. ಎರಡನೇ ಅಂಕೆಯು ಉಪ-ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಮೂರನೇ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕನೇ ಅಂಕೆಗಳು ರಾಜ್ಯ ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶದ ವಿಂಗಡಣೆ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಪಿನ್ ಕೋಡ್ನ ಕೊನೆಯ ಎರಡು ಅಂಕೆಗಳು ಅಂಚೆಯಲ್ಲಿ ವಿಳಾಸವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ.