ನವದೆಹಲಿ: ಎಟಿಎಂಗಳಲ್ಲಿ 100 ರೂಪಾಯಿ ಮತ್ತು 200 ರೂಪಾಯಿ ಮುಖಬೆಲೆಯ ನೋಟುಗಳು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಕ್ರಮವಹಿಸಬೇಕಿದೆ ಎಂದು ಆರ್ಬಿಐ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದೆ.
ಆರ್ಬಿಐನ ಈ ಎಟಿಎಂ ಬಗೆಗಿನ ಆದೇಶವು 500 ರೂ. ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣದ ವದಂತಿಗಳಿಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಿದೆ.
ಎಟಿಎಂಗಳು 100 ಅಥವಾ 200 ರೂ. ಮುಖಬೆಲೆಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸುವಂತೆ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್(ಆರ್ಬಿಐ) ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿರುವುದರಿಂದ, ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ 500 ರೂ. ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯಗೊಳಿಸಬಹುದು ಎಂಬ ವರದಿಗಳು ಹರಿದಾಡುತ್ತಿವೆ.
2016 ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು, ಇದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಿಂದ 1000 ರೂ. ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ನಂತರ, 2023 ರಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರವು 2000 ರೂ.ಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಿತು.
ಎಟಿಎಂಗಳಲ್ಲಿ 100 ಮತ್ತು 200 ರೂ. ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಆರ್ಬಿಐನ ಹೊಸ ಆದೇಶದೊಂದಿಗೆ, ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಎಲ್ಲಾ 500 ರೂ. ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಯಾವುದೇ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದೆಯೇ ಎಂಬುದು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೂಡುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಾಯ್ಸ್ ಆಫ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸಂಸ್ಥಾಪಕಿ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕರ್ ಅಶ್ವಿನಿ ರಾಣಾ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಆರ್ಬಿಐ ಎಲ್ಲಾ 500 ರೂ. ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಿಂದ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆಯೇ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮಾತ್ರ ಉತ್ತರಿಸಬಹುದು. ಇತ್ತೀಚಿನ ಎಟಿಎಂಗಳಲ್ಲಿ 100 ರೂ., 200 ರೂ. ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಮಾಡಿರುವ ನಿರ್ದೇಶನವು ಆ ಸಾಧ್ಯತೆಯಾಗಿರಬಹುದು ಎಂಬುದರ ಸೂಚನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ವಹಿವಾಟುಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಏರಿಕೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಕರೆನ್ಸಿ ಮುದ್ರಿಸುವ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಆರ್ಬಿಐ ಬಯಸುತ್ತಿದೆ. ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆ ವಂಚನೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸುಲಭವಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, 2000 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟಿನಂತೆ 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳ ಚಲಾವಣೆಯನ್ನು ಕ್ರಮೇಣ ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ ಎಂದು ರಾಣಾ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಸುತ್ತೋಲೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30, 2025 ರೊಳಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಎಟಿಎಂಗಳಲ್ಲಿ ಶೇಕಡ 75 ರಷ್ಟು ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಕ್ಯಾಸೆಟ್ನಿಂದ 100 ಅಥವಾ ರೂ 200 ಮುಖಬೆಲೆಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾರ್ಚ್ 31, 2026 ರೊಳಗೆ, ಎಲ್ಲಾ ಎಟಿಎಂಗಳಲ್ಲಿ ಶೇಕಡ 90 ರಷ್ಟು ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಕ್ಯಾಸೆಟ್ನಿಂದ 100 ಅಥವಾ ರೂ 200 ಮುಖಬೆಲೆಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬಳಸುವ ಮುಖಬೆಲೆಯ ನೋಟುಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಎಲ್ಲಾ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ವೈಟ್ ಲೇಬಲ್ ಎಟಿಎಂ ಆಪರೇಟರ್ಗಳು(ಡಬ್ಲ್ಯುಎಲ್ಎಒಗಳು) ತಮ್ಮ ಎಟಿಎಂಗಳು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ 100 ಮತ್ತು 200 ರೂ. ಮುಖಬೆಲೆಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸುತ್ತೋಲೆಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದೆ.