ಜನರು ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟಿನ ಮೇಲೆ ಬರೆಯುವುದು ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಬಂದಿರೋ ಅಭ್ಯಾಸ. ಆದರೆ ಈ ರೀತಿ ಏನನ್ನೂ ಬರೆಯಬಾರದು ಅನ್ನೋದು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ನ ನಿರೀಕ್ಷೆ. ನೋಟಿನ ಮೇಲೆ ಬರೆದರೆ, ಗೀಚಿದರೆ ಅವು ವಿರೂಪಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ನೋಟುಗಳ ಆಯಸ್ಸು ಕೂಡ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ನೋಟಿನ ಮೇಲೆ ಏನಾದರೂ ಬರೆದಿದ್ದರೆ ಅದು ಚಲಾವಣೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲವೇ ? ಅದು ಅಮಾನ್ಯವಾ ಎಂಬ ಅನುಮಾನ ಸಹಜ. ಆದರೆ ನೋಟಿನ ಮೇಲೆ ಬರೆದಿದ್ದರೂ ಅದು ಅಮಾನ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಆಗಿ ಉಳಿದಿದೆ.
2000 ರೂಪಾಯಿ, 500, 200, 100, 50 ಅಥವಾ 20 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳ ಮೇಲೆ ಏನಾದರೂ ಗೀಚಿದ್ದರೂ ಅವುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಭಯವಾಗಿ ಮಾನ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು. ಅವುಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆ ಮಾಡಬಹುದು.
ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ಸತ್ಯ ಪರೀಕ್ಷಕ, PIB ಫ್ಯಾಕ್ಟ್ ಚೆಕ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿರುವ ನಕಲಿ ಸುದ್ದಿಗಳ ಕುರಿತಂತೆ ಈ ಸ್ಪಷ್ಟನೆ ನೀಡಿದೆ. ಹೊಸ ಆರ್.ಬಿ.ಐ. ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಹೊಸ ನೋಟುಗಳ ಮೇಲೆ ಏನನ್ನಾದರೂ ಬರೆದರೆ ಅದು ಅಮಾನ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಕಲಿ ಸಂದೇಶವೊಂದು ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ವೈರಲ್ ಆಗಿತ್ತು. ಆದರೆ PIB ಫ್ಯಾಕ್ಟ್ ಚೆಕ್, ಇದನ್ನು ಅಲ್ಲಗಳೆದಿದೆ.
RBI ಏನು ಹೇಳುತ್ತದೆ?
ಆರ್.ಬಿ.ಐ.ನ ಕ್ಲೀನ್ ನೋಟ್ ನೀತಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಬಳಕೆದಾರರು ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟಿನ ಜೀವಿತಾವಧಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಅದರಲ್ಲಿ ಏನನ್ನೂ ಬರೆಯಬೇಡಿ ಎಂದು ವಿನಂತಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಆರ್.ಬಿ.ಐ.ನ ಕ್ಲೀನ್ ನೋಟ್ ನೀತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಜನರು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಮಾಡದಂತೆ ವಿನಂತಿಸಲಾಗಿದೆ:
ಪ್ರಧಾನ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹೂಮಾಲೆ/ಆಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು, ಪೆಂಡಾಲ್ಗಳು ಮತ್ತು ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಲು ಅಥವಾ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಎರಚಲು ಬಳಸುವಂತಿಲ್ಲ.
ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳ ಮೇಲೆ ಬರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ, ಮಣ್ಣಾದ ಮತ್ತು ವಿರೂಪಗೊಂಡ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳ ಟೆಲ್ಲರ್ ಕೌಂಟರ್ಗಳಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಅದೇ ರೀತಿ, ನಾಣ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಮುಖಬೆಲೆಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸಹ ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
2020 ರ ಜುಲೈ 1ರ ಪ್ರಕಾರ ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿರುವ ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಖೆಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಗ್ರಾಹಕ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ಹುರುಪಿನಿಂದ ಒದಗಿಸಬೇಕು.
ಬೇಡಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಎಲ್ಲಾ ತಾಜಾ/ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ನೋಟುಗಳು ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದು, ಮಣ್ಣಾದ/ವಿರೂಪಗೊಂಡ/ ದೋಷಪೂರಿತ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಂತಹ ನೋಟುಗಳ ವಿನಿಮಯವು ಸಣ್ಣ ಹಣಕಾಸು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಪಾವತಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಐಚ್ಛಿಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಹಿವಾಟು ಅಥವಾ ವಿನಿಮಯಕ್ಕಾಗಿ ನಾಣ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮವಿದೆ.