ಒಂದು ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಜಮೀನು ಬೇಡ; 10 ಗುಂಟೆಯಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಗಳಿಸಿದ ಮರಾಠವಾಡದ ರೈತ ದಂಪತಿ!

ಮರಾಠವಾಡ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ: ಸತತ ಬರಗಾಲ, ಬೆಳೆ ವೈಫಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ರೈತರ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗಳಿಂದ ಕುಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿರುವ ಮರಾಠವಾಡದ ಕಠಿಣ ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ, ನಾಂದೇಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಾಬುಲ್‌ಗಾಂವ್ ಗ್ರಾಮದ ರೈತ ದಂಪತಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನೇ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಸುಮಂತಾಯಿ ಮತ್ತು ನಾಮದೇವರಾವ್ ಬೊರೋಲೆ ಎಂಬ ಈ ದಂಪತಿ, ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಿಕರ ಒಣ ಭೂಮಿಯನ್ನು ನೈಸರ್ಗಿಕ, ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಕೃಷಿಯ ಮಾದರಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ, ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಪರಿಸರ ಸಮತೋಲನವನ್ನೂ ಮರಳಿ ತಂದಿದ್ದಾರೆ.

ರಾಸಾಯನಿಕದಿಂದ ಕಂಗೆಟ್ಟ ಭೂಮಿ

ಕಳೆದ ಎರಡು ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ಈ ದಂಪತಿ ಕಬ್ಬು, ಹತ್ತಿ ಮತ್ತು ಸೋಯಾಬೀನ್ ಬೆಳೆಯಲು ಅತಿಯಾದ ರಾಸಾಯನಿಕ ಮತ್ತು ಕೀಟನಾಶಕಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದರಿಂದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಇಳುವರಿ ಉತ್ತಮವೆಂದು ಕಂಡರೂ, ಕೃಷಿ ವೆಚ್ಚ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ ಲಾಭ ಕುಸಿಯುತ್ತಾ ಹೋಯಿತು. ಭೂಮಿ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ, ನೀರಿಗಾಗಿ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಸಾಲದ ಸುಳಿಗೆ ಸಿಲುಕಿದ್ದರು.

“ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಪ್ರಗತಿ ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೆವು, ಆದರೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಭೂಮಿ ದುರ್ಬಲವಾಯಿತು, ಸಾಲ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಸಾಹುಕಾರನಿಗೆ ಹಣ ಕಟ್ಟಲು ಮಾತ್ರ ನಾವು ವ್ಯವಸಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು,” ಎಂದು ಸುಮಂತಾಯಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಜೀವಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ ಕ್ರಾಂತಿ

2023 ರಲ್ಲಿ NABARD ಬೆಂಬಲಿತ JIVA (ಜೀವಾ) ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ ಈ ದಂಪತಿಯ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ತಿರುವು ಸಿಕ್ಕಿತು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಡಿ ಅವರು ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೃಷಿ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಕಲಿತರು:

• ಬೀಜಾಮೃತ: ಬೀಜೋಪಚಾರಕ್ಕಾಗಿ
• ಜೀವಾಮೃತ: ಮಣ್ಣಿನ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕಾಗಿ
• ಆಚ್ಛಾದನ್ (Mulching): ತೇವಾಂಶ ಉಳಿಸಲು

ಕೀಟಗಳು ಹತ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದಾಗ, ರಾಸಾಯನಿಕದ ಬದಲಿಗೆ ‘ಅಗ್ನಿಅಸ್ತ್ರ’ ಎಂಬ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕಷಾಯವನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಬೆಳೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. “ಅಂದು ನಮ್ಮ ಭೂಮಿ ಮತ್ತೆ ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿದೆ ಅನಿಸಿತು,” ಎಂದು ನಾಮದೇವರಾವ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ATM ಮಾದರಿಯಿಂದ ನಿರಂತರ ಆದಾಯ

ಬೊರೋಲೆ ದಂಪತಿ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೃಷಿ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದು ATM (Any Time Money) ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅಂದರೆ, ವರ್ಷವಿಡೀ ಆದಾಯ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬೆಳೆಗಳಲ್ಲಿ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ತರುವುದು.

2024-25ರಲ್ಲಿ, ಅವರು 0.4 ಹೆಕ್ಟೇರ್ (40 ಗುಂಟೆ) ಜಾಗದಲ್ಲಿ 20-25 ಬಗೆಯ ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಬೆಳೆದರು. ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಕೇವಲ ₹15,640 ಖರ್ಚು ಮಾಡಿ, ₹1.02 ಲಕ್ಷ ನಿವ್ವಳ ಆದಾಯ ಗಳಿಸಿದರು.

ಇದಕ್ಕಿಂತಲೂ ದೊಡ್ಡ ಯಶಸ್ಸು ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು 2025-26ರಲ್ಲಿ: ಕೇವಲ 10 ಗುಂಟೆ ಜಮೀನಿನಲ್ಲಿ ಕರ್ತುಲೆ (Spine Gourd) ಬೆಳೆದು, ಕೇವಲ ಎರಡು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ₹1.06 ಲಕ್ಷ ಗಳಿಸಿದರು! “10 ಗುಂಟೆಯಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ ಲಕ್ಷ ಆದಾಯ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಾನು ಎಂದಿಗೂ ನಂಬಿರಲಿಲ್ಲ,” ಎಂದು ನಾಮದೇವರಾವ್ ಹರ್ಷ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಮರಳಿದ ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯ

ಈಗ ಬೊರೋಲೆ ಅವರ ಜಮೀನು ಕೇವಲ ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿಯಾಗಿ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಒಣಗಿದ್ದ ಮಣ್ಣು ಈಗ ಕಪ್ಪಾಗಿ, ರಂಧ್ರಮಯವಾಗಿ, ಎರೆಹುಳುಗಳಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶಕಗಳು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿಗಳು ಹೊಲಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ಬಂದಿವೆ. ಅವರು ಈಗ ಬೆಳೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಜೋಳ, ಚೆಂಡು ಹೂವು ಇತ್ಯಾದಿ ಗಡಿಗೆರೆ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮನೆಯ ಎಮ್ಮೆ ನೀಡುವ ಸಗಣಿ ಮತ್ತು ಹಾಲು ಸುಸ್ಥಿರ ಕೃಷಿ ಚಕ್ರವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ದಂಪತಿಯ ಯಶಸ್ಸು ಈಗ ಮರಾಠವಾಡದ ಇತರ ರೈತರಿಗೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಂತಾಯಿ ಈಗ ಮಾರಾಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಸೊಸೆ ಕೂಡ ಕೃಷಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕಲಿಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಲದ ಸುಳಿಯಿಂದ ಹೊರಬಂದು, ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಬೊರೋಲೆ ದಂಪತಿ, ಅಪಾಯದಲ್ಲಿರುವ ರೈತ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನೀಲನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ.